Wat je als eerste bij de ander ziet is wat in de ijsberg boven het water, in de bovenstroom gebeurt, nl. de communicatie op inhoud, dus wat er letterlijk gezegd wordt. Dat kan bijvoorbeeld gaan om vakkennis en vragen daarover, problemen die zich voordoen en hoe dit opgelost zou kunnen worden.

Als nu blijkt dat iemand daarop tegengas geeft, kan het natuurlijk zijn dat ie het niet eens is met deze inhoud. Het kan echter ook zijn dat er iets speelt in de ijsberg onder het water, in de onderstroom. Dit gaat dan altijd om persoonlijke betrekkingen, hoe men zich tot elkaar verhoudt. Ik zal hieronder een aantal voorbeelden geven op deze 3 lagen, zodat het verschil duidelijker wordt.

De onderstroom
1. Procedure: hierbij gaat het bijvoorbeeld om gesprekken die gaan over hoe zaken aangepakt worden, welke tijd daarvoor staat en wat prioriteit heeft. Dit niveau is vaak nog goed bereikbaar in communicatie.

2. Interactie: dit gaat om feedback geven en vragen. Wat heb je gezien in de samenwerking of de sfeer, welke tips heeft de ander voor je, wat viel jou op tijdens die bijeenkomst? Feedback geven en vragen is voor veel mensen erg lastig. In mijn volgende blog zal ik ingaan hoe je op een juiste manier feedback geeft en ontvangt. In elk geval is het belangrijk om een goede balans te hebben in positieve en negatieve feedback.

3. Emotie: dit gaat om gevoelens van jou en van de ander. Dus hoe voelde jij je tijdens een gesprek of na een opmerking, wat deed een gebeurtenis met de ander? Dit niveau zit vaak diep verborgen en als hier iets mis gaat, heeft dat het meeste impact. Jij of je gesprekspartner vergeet het gebeurde niet of je aspirant klant gaat naar de concurrent.

Hoe kun je deze communicatieniveaus gebruiken?
Als je het gevoel hebt dat jij en je gesprekspartner(s) langs elkaar heen praten, ondanks je hele duidelijke uitleg op inhoud ;-), probeer dan eens op een andere laag te communiceren. Ga even bij jezelf naar binnen: wat speelt er werkelijk bij je? En wees nieuwsgierig naar de reden van wat je gesprekspartner doet of zegt. Stel vragen op één of meer van de andere 3 niveaus aan zowel jezelf als aan de ander. Hierbij is LSD belangrijk: 

• Luisteren: luister niet om te reageren, maar om te begrijpen.
• Samenvatten: vat samen wat je hebt gehoord en check zo of je het goed hebt begrepen.
• Doorvragen: door nog meer vragen te stellen op wat is gezegd, ga je het nog beter begrijpen en het geeft de ander het gevoel dat je ook echt geïnteresseerd bent.

Het is het meeste effectief als je de “storing” aanpakt op het niveau waar die zich voordoet. Als je goed kunt switchen tussen deze 4 lagen van communicatie, zal je zien dat je veel effectiever bent in interpersoonlijke relaties. Je klanten zullen eerder voor jou kiezen, de samenwerking met je collega’s zal beter verlopen en ook in je privéleven zal je fijnere sociale relaties hebben.

Welke niveaus gebruik jij in je communicatie?

Loop jij vast in communicatie met anderen en wil je daar ondersteuning bij? Neem direct contact met me op voor de mogelijkheden.

Update: deze blog verscheen voor het eerst op 11 mei 2020 en werd op 17 juli 2024 geactualiseerd.